Handtekening Jeroen Hermkens groot v2

OVER LITHOGRAFIE

De lithografie of steendruk is een grafische techniek die rond 1797 werd ontdekt door Aloïs Senefelder in Solnhofen (Zuid-Duitsland). Lithografie is een vlakdruktechniek, zo genoemd omdat de inkt op dezelfde hoogte ligt als de lithosteen (de drager).

De lithografie is gebaseerd op het principe dat water en vet elkaar afstoten. Zij werkt als volgt: op een geheel vlak geslepen (gegreinde) kalksteen van plusminus 12 centimeter dik wordt met vet krijt of vette inkt getekend. Het vet uit krijt of inkt trekt in de licht poreuze steen. De steen wordt dan ingewreven met een mengsel van Arabische gom en salpeterzuur. Deze preparatuur dringt daar in de steen waar geen tekening staat, en zorgt er zo voor dat op die plekken geen vet kan doordringen.

Wanneer na 24 uur de preparatuur opgedroogd is, is de steen klaar voor het drukken. Met terpentine wordt de tekening verwijderd, maar het vet uit krijt en inkt blijft in de steen zitten. Met een vochtige spons wordt de steen nat gemaakt; waar getekend is, waar de steen vet is, wordt het water afgestoten en blijft de steen droog. 

Nu kan met een inktroller met elke gewenste kleur het beeld ingeïnkt worden. De vette inkt hecht alleen op de droge gedeelten van de steen. Wanneer de steen ingeïnkt is, wordt er een vel papier opgelegd, dat met grote druk onder een pers door wordt gehaald. Zie daar: een afdruk. De steen wordt opnieuw vochtig gemaakt en ingerold totdat de totale gewenste oplage is gedrukt. De steen kan weer gegreind worden tot het gehele vetbeeld is verdwenen, en is dan weer geschikt voor een nieuwe tekening.

Wat de kleurenlitho betreft is de techniek uitermate geschikt om zuiver en helder verschillende transparante kleuren over elkaar heen te drukken, waarbij nieuwe mengkleuren ontstaan. Voor elke kleur wordt een andere steen gebruikt. Eerst wordt de gehele oplage gedrukt in de eerste kleur, dan komt de volgende steen op de pers en wordt blad voor blad de tweede kleur over de eerste kleur heen gedrukt, vervolgens de derde kleur etc.

 

EEN LITHO IN VIER STAPPEN